Polacy pracujący w Unii Europejskiej

Najpopularniejszym kierunkiem migracji zarobkowych są Niemcy. W 2004 r. udzielono Polakom 411,4 tys. pozwoleń na pracę, (92 proc. pozwoleń dotyczyło zatrudnienia w landach zachodnich). Natomiast 272 tys. pozwoleń wydano w okresie styczeń – lipiec 2005 r., głównie na pracę sezonową.

Z kolei w Wielkiej Brytanii legalną pracę podjęło169,7 tys. Polaków (dane obejmują okres maj 2004 r – wrzesień 2005r).

Najwięcej Polaków pracuje w:

Irlandii – Ambasada RP w Irlandii szacuje, że w tym kraju pracuje ok. 70 – 80 tys. Polaków;
Włoszech – od stycznia do sierpnia 2004 r władze włoskie zarejestrowały prawie 37 tys. polskich pracowników. W pierwszym półroczu 2005 r. wydano Polakom ok. 25 tys. pozwoleń na pracę, co stanowi ok. 55 proc. wszystkich wykorzystanych miejsc w dostępnym kontyngencie. Całkowite dane za cały rok 2004 oraz za pierwsze półrocze 2005 r. nie są jeszcze dostępne.
Holandii – w 2004 r. Polacy uzyskali 20,2 tys. pozwoleń na pracę, zaś w pierwszej połowie 2005 r. udzielono Polakom dalsze 11,3 tys. zezwoleń (stanowi to 87 proc. wszystkich zezwoleń przyznanych obywatelom nowych państw członkowskich UE).
Norwegii – w okresie 1 maja – 31 grudnia 2004 r. wydano Polakom ok. 13 tys. zezwoleń na pracę. Natomiast od stycznia do 31 lipca 2005 r. zezwolenia na pobyt i pracę w Norwegii lub przedłużenia wcześniej wydanych zezwoleń otrzymało ok. 15 tys. obywateli Polskich.
Hiszpanii – w 2004 r. wydano Polakom 14,5 tys. pozwoleń na pracę (w tym 12 tys. 198 na podstawie dwustronnej umowy o zatrudnieniu z 2002 r.). Z kolei w okresie styczeń – luty 2005 r. wydano Polakom 2,5 tys. pozwoleń na pracę. W połowie roku 2005 w hiszpańskim systemie ubezpieczeń społecznych było zarejestrowanych ok. 18 tys. Polaków.
Szwecji – w okresie maj – grudzień 2004 r wydano w tym kraju 2,7 tys. pozwoleń dla Polaków na pobyt z tytułu wykonywania pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej (okresie styczeń-kwiecień 2004 r. wydano obywatelom Polski 1,5 tys. pozwoleń na pracę). Natomiast w pierwszych siedmiu miesiącach 2005 r. Polacy uzyskali 1,6 tys. pozwoleń na pobyt z tytułu wykonywania pracy, a 139 Polakom przyznano pozwolenia na pobyt z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Dokumenty pobytowe nie są jednak wymagane od osób, które w Szwecji przebywają i pracują poniżej 3 miesięcy, a tacy przeważają wśród pracowników sezonowych z Polski.

Polacy pracujący w innych krajach UE:

Austria – Od początku 2005 r. – do 31 lipca – pozwolenia na pracę otrzymało 11.256 obywateli polskich, 16,8% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Według danych za rok 2004 około 70 % pozwoleń przypada na pracę sezonową.

Cypr – W okresie 1 stycznia – 31 lipca 2005 r. władze cypryjskie odnotowały obecność 1,3 tys. pracowników z Polski. Liczba ta oparta jest na danych dotyczących wniosków o dokumenty pobytowe. Równocześnie, jedynie 807 Polaków zarejestrowanych jest w cypryjskim systemie ubezpieczeń społecznych. Według szacunków Ambasady RP oraz danych cypryjskich organizacji pracodawców liczbę obywateli Polski pracujących na Cyprze można określić na ok. 2,5 tys. – 3 tys. osób.

Czechy – W Połowie 2005 r. w Republice Czeskiej pracowało 10,3 tys. Polaków (w tym 1341 kobiet). Polacy pracują głównie w przemyśle przetwórczym, wydobywczym oraz budownictwie.

Dania – W lipcu 2005 r. pracowało w tym kraju 1,9 tys. Polaków. Polacy stanowią prawie 47 % wszystkich obywateli nowych państw członkowskich UE, podejmujących pracę w Danii.

Finlandia – W pierwszej połowie 2005 r. Polskom wydano 32 zgody na zatrudnienie (na 665 wszystkie). W okresie maj – grudzień 2004 obywatelom polskim wydano 130 zgody na zatrudnienia, w ogólnej liczbie 2 tys. 104 wydanych dla obywateli ośmiu nowych państw członkowskich.

Francja – w okresie styczeń – maj 2005 r. pracę we Francji podjęło 1,6 tys. Polaków:

1 tys. 080 pracowników sezonowych
stażyści zawodowi – brak danych
304 pracowników zatrudnionych na podstawie umowy na czas nieokreślony
230 pracowników pozostałych kategorii

Z kolei w roku 2004 r. zatrudnienie pracowników polskich we Francji osiągnęło liczbę 9 tys. 202 osób:

7 tys. 356 pracowników sezonowych (zatrudnieni na podstawie dwustronnej umowy o zatrudnieniu we Francji polskich pracowników sezonowych)
289 stażystów (zatrudnieni we Francji na podstawie dwustronnej umowy o zatrudnieniu stażystów zawodowych)
296 pracowników zatrudnionych na podstawie umowy na czas nieokreślony (osoby, które podpisały umowę o pracę minimum na okres ponad jednego roku)
1261 pracowników pozostałych kategorii

Od czasu zawarcia umów dotyczących zatrudnienia obserwuje się stały coroczny wzrost zatrudnienia obywateli polskich we Francji. W 2004 r. udział polskich obywateli z pozwoleniem na pracę ustabilizował się na poziomie zbliżonym do poziomu z 2003 r., kiedy zatrudnienie podjęło 9 tys. 263 pracowników polskich.

Procentowy udział pracowników polskich wśród pracowników zagranicznych we Francji wynosił w 2004 r. 6,48% (od 2001 r. utrzymuje się na zbliżonym poziomie między 6,15% a 6,75% w 2003 r.).

Hiszpania – pod koniec pierwszego półrocza 2005 r. do hiszpańskiego systemem ubezpieczeń społecznych zgłoszonych było ponad 18 tys. Polaków. Ponadto w styczniu i lutym 2005 r. wydanych zostało polskim pracownikom 2 tys. 592 pozwoleń na pracę.

W roku 2004 Polacy otrzymali 14,5 tys. pozwoleń na pracę (w tym 12 tys. 198 na podstawie dwustronnej umowy o zatrudnieniu z 2002 r.). W ciągu trzech lat obowiązywania umowy zauważalny jest coroczny wzrost zatrudnienia: największy wzrost zatrudnienia miał miejsce w 2003 r. – o 2,5 tys. osób. W stosunku do 2003 r. zatrudnienie w 2004 r. wzrosło o 1,6 tys. osób.

Holandia – w pierwszej połowie 2005 r. przyznano Polakom w tym kraju 11,4 tys. zezwoleń na pracę, co stanowi 87 % wszystkich zezwoleń przyznanych obywatelom nowych państw członkowskich UE, a 55,6 % wszystkich wydanych zezwoleń na pracę cudzoziemców.

W roku 2004 Polacy uzyskali 20,2 tys. zezwoleń na pracę.

Problemy Polaków pracujących w UE

Podstawowe problemy Polaków pracujących i poszukujących pracy w Unii mają związek z niewystarczającą znajomością języków obcych, z niezdolnością do korzystania z oficjalnych informacji o możliwościach legalnego zatrudnienia, z brakiem wiedzy na temat warunków życia i pracy za granicą.

Pewna liczba Polaków padła ofiarą nieuczciwych pośredników – zarówno polskich, jak i zagranicznych. Ponadto na skutek nieznajomości warunków pracy za granicą i nieświadomości własnych praw część Polaków jest wykorzystywana przez tamtejszych pracodawców. Dość szeroko relacjonowały to media np. w Wielkiej Brytanii. Aby temu przeciwdziałać polskie władze wraz brytyjskimi odpowiednikami prowadziły kampanię informacyjną na temat warunków życia i pracy w Wielkiej Brytanii. Z kolei wojewódzkie służby kontroli legalności zatrudnienia monitorują działalność agencji pośrednictwa do pracy za granicą. W 2004 r. w wyniku kontroli wykryto i ukarano 41 agencji zatrudnienia nielegalnie kierujących obywateli polskich do pracy za granicą (w tym: 13 w woj. zachodniopomorskim, 10 w woj. mazowieckim, 5 w woj. dolnośląskim).

Dużą rolę w zakresie migracji zarobkowych odgrywa wdrożona w Polsce sieć EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia). Jej celem jest udzielanie pomocy osobom zainteresowanym pracą w krajach UE oraz pracodawcom – szukającym pracowników. Od 1 maja 2004 r. pracownicy EURES są do dyspozycji klientów we wszystkich wojewódzkich i powiatowych urzędach pracy. Uruchomiona została także polska strona internetowa sieci EURES (www.eures.praca.gov.pl).

Polacy pracujący w UE i EOG na kontraktach z polskich firm

Osobną kategorią Polaków pracujących w krajach UE i EOG są osoby zaangażowane przez polskie firmy działające na tamtejszych rynkach oraz osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą (ok. 2 – 3 % udziału). Liczba wydanych firmom formularzy E-101 (ZUS) wskazuje, że na takich zasadach pracuje tam niemal 100 tys. Polaków. Formularz E-101 potwierdza podleganie polskiemu systemowi ubezpieczeń.

Obywatele krajów UE (i EOG) na polskim rynku pracy

Obywatele państw UE (i EOG), które nie stosują ograniczeń w dostępie do rynku pracy dla Polaków (oraz obywatele Malty), mogą od 1 maja 2004 r. podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę.

Poniższa tabela wskazuje skalę imigracji do Polski, na podstawie wniosków pobytowych (o zezwolenie na zamieszkanie i zezwolenie na osiedlenie w okresie do 1 maja 2004, o zezwolenie na zamieszkanie, osiedlenie, pobyt czasowy obywatela UE, pobyt obywatela UE – w okresie po 1 maja 2004 r) oraz zezwolenia na pracę. W przypadku niektórych państw wymóg uzyskania zezwolenia obowiązywał tylko do 30.04.2004 r.

Źródło: materiały pochodzą ze strony Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

Fot: sxc.hu