Walka z toksycznymi zakwitami w Bałtyku

„Dobre” sinice pomogą w walce z toksycznymi zakwitami w Bałtyku

Skuteczną bronią w walce z zakwitami toksycznych sinic, które latem uniemożliwiają np. kąpiele w Bałtyku, mogą okazać się związki wydzielane przez inne sinice. Na razie trudno je uzyskać, ale kiedyś mogą się przydać do zwalczania również bakterii czy grzybów.

Do zakwitów m.in. w Bałtyku dochodzi latem, kiedy sinice mają pod dostatkiem światła i składników odżywczych. Mogą wówczas spowodować wiele problemów, zwłaszcza te szczepy, które wydzielają substancje trujące. Do charakterystycznych objawów zatrucia należą wymioty, biegunka, gorączka i wysypka na skórze. Rozległe zakwity sinic mogą też spowodować szkodliwy dla innych organizmów ubytek tlenu w wodzie morskiej. Pojawienie się sinic oznacza zwykle zakaz kąpieli.

Na razie nie ma skutecznej metody, aby przeciwdziałać temu problemowi. Kluczem w uporaniu się z zakwitami toksycznych sinic może być allelopatia, czyli mechanizm polegający na tym, że jeden organizm wydziela substancje chemiczne, wpływające na inne gatunki. Zazwyczaj jest to działanie negatywne.

Allelopatyczne działanie sinic, a właściwie jednej z nich zbadała licealistka – Kinga Gergella – z III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni. „Badałam, jak nieszkodliwa sinica Synechococcus sp. działa na toksyczne sinice – odpowiedzialne za powstawanie masowych, szkodliwych zakwitów, przez które zamykane są nasze kąpieliska” – wyjaśniła w rozmowie z PAP Kinga Gergella.

Najważniejsze w całym procesie było zbadanie wpływu przesączu, czyli substancji wyprodukowanych przez sinicę, na hodowlę pozostałych sinic. „Wyniki były jasne: związki wydzielane przez Synechococcusinne powodują spadek liczby komórek innych sinic i to bardzo duży. W przypadku jednego gatunku, liczebność komórek spadła aż o połowę” – opisuje młoda badaczka.

Przeprowadziła też inne badania. Analizowała proces fotosyntezy, fluorescencji, zawartości barwników, aby zobaczyć, jak związki, które wydziela „jej dobra” sinica wpływają na wnętrze komórki toksycznej sinicy. „W badaniach wyszło wyraźnie, że związki te utrudniają przebieg procesu fotosyntezy, co uniemożliwia wzrost sinicy. Badania pokazały też, że pod wpływem działania związków łańcuchy komórek uległy rozerwaniu. Komórki były zdeformowane, a część stała się wręcz pusta, inne uległy całkowitej degradacji. Jest to więc bardzo mocne działanie” – podkreśla rozmówczyni PAP.

Problem polega na tym, że to, co wydziela sinica jest mieszaniną związków. „Jest ich tak wiele, że nie ma na razie skutecznej metody i aparatury, aby dobrze zbadać każdy z nich. Na jeden gatunek sinicy dany związek działa, a na inny już nie. Różnym naukowcom udało się uzyskać zaledwie kilka związków z sinic” – wyjaśnia.

Gdyby naukowcy wiedzieli, jak uzyskiwać poszczególne związki wydzielane przez „dobre” sinice, mieliby skuteczną metodę na walkę z zakwitami sinic. „Sinic jest dużo i można je pozyskiwać z naturalnych zbiorników. Są to związki naturalne, więc nie stwarzałyby zagrożenia dla środowiska, mogłyby być także bezpieczne dla ludzi. Byłby to więc sposób naturalny i tani” – podkreśla Gergella.

Związki wydzielane przez nietoksyczne sinice mogą mieć jednak więcej zastosowań niż tylko walka z zakwitami np. w Bałtyku. „Pojawiły się badania, które pokazały, że mogą one zwalczać bakterie, wirusy i grzyby. Hamują działanie gronkowca złocistego, pałeczki okrężnicy, laseczki siennej. Skoro wstrzymują proces fotosyntezy, to można ich używać też w rolnictwie do zwalczania chwastów zamiast pestycydów czy szkodliwych środków ochrony roślin. Badań pokazujących ich potencjalne zastosowanie jest jeszcze niewiele, ale się pojawiają i dają nadzieję” – wylicza młoda badaczka.

Kinga Gergella swoją pracę rozpoczęła w pierwszej klasie liceum, kiedy podjęła współpracę z doktorantką Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. Dzisiaj pracuje pod naukowym okiem Małgorzaty Kupczyk-Skodowskiej i Sylwii Śliwińskiej. Jako laureatka specjalnej edycji konkursu naukowego E(x)plory na przełomie maja i czerwca 2016 roku będzie reprezentowała Polskę na konkursie INESPO (International Environment & Sustainability Project Olympiad) w Holandii.

Źródło: PAP Nauka w Polsce | www.naukawpolsce.pap.pl
Fot: freeimages.com

Powiązane wpisy:

Ekosystem Morza Bałtyckiego i OCEANA Polacy nagrodzeni za artykuły o Bałtyku Polacy chcą wyłowić z Bałtyku 350 ton starych sieci rybackich Gaz z łupków, czy Polacy mogą czuć się bezpiecznie Gotlandia – miejsce do badania ptasich zdrad Projekt LIFEscape Ekologiczna Szwecja Polacy na bakier z segregacją Polityka unijna o rybołówstwie Polacy ufają w kwestiach związanych ze środowiskiem naturalnym Inteligentna mobilna ładowarka Hybrydowy samolot już w powietrzu Stena Recycling rozważa budowę kolejnej EkoStacji Autobusy hybrydowe i elektryczne w Szwecji oraz w Polsce Greenpeace planuje wykupić aktywa szwedzkiego koncernu Vattenfall Polacy coraz częściej inwestują w mikroinstalacje fotowoltaiczne Szwecję reprezentować będzie siedmioro ministrów na konferencji klimatycznej COP21 Przyszłość regionu Morza Bałtyckiego – seminarium Puszcza Białowieska – unikat w Europie Odpady w Polsce – polemika Robert Kępiński prezesem BTC Energia z odpadów – konferencja w Ystad Ekocentrum w Szwecji Stena Recycling: Gospodarka odpadowa w biurowcach Port Gdańsk: dynamiczny rozwój Polacy szukają sposobów na zmniejszenie zużycia energii Festiwal Nauki w Jabłonnie – trzęsienia ziemi Rejs do Szwecji za zebraną makulaturę Ścienna Bariera Termiczna – polska technologia Wszystkie kraje bałtyckie już z euro Globalne problemy naszego klimatu Energia jądrowa w Szwecji Minigranty IKEA Warszawa – projekt Polacy odkryli jeden z mechanizmów chroniących komórki Młodzieżowy szczyt NATO w Sztokholmie Targi POL-ECO-SYSTEM zakończone Czyste powietrze w Szwecji Działania antysmogowe w 2017 roku Radio Korona w Szwecji Thule rozszerza gamę bagażników Birgitta Ohlsson: lepsze warunki dla kobiet Jan Karski – 100 rocznica urodzin Praca tymczasowa w wakacje Grycan – Lody od Pokoleń Minimalne wynagrodzenie – historia Karbido w Szwecji Dachser w Szwecji Ceny usług IT w Polsce podobne do zachodnich Sześcio dniowy tydzień pracy Szwedzki Stół Filmowy w Polsce Współpraca z polską Diasporą w latach 2015-2020 Dzień Świętej Łucji – koncert w Warszawie Godna praca w krajach Europy Środkowej Polacy chętnie dyskutują o prezentach w sieci Powstaje ośrodek kształcący kadry dla międzynarodowego biznesu Poprawia się sytuacja na rynku pracy dla osób młodych Wsparcie dla Polaków za granicą Szwedzkie Koleje Państwowe Czy zabroniony jest mobbing w miejscu pracy Najlepszy samochód 2014 roku – Volvo XC90 Polski przemysł biotechnologiczny na zagranicznych rynkach Skandynawscy wojownicy mieszkali w pobliżu Ostrowa Lednickiego Valuing All Languages in Europe – VALEUR Polacy wśród najszybciej starzejących się w Europie Pomnik Vita Vitale znalazł należne sobie miejsce Polacy przy grillu – badania Szwecja staje się coraz bardziej otwartym rynkiem dla polskich produktów Dostęp do Internetu dla wszystkich Polaków Zdalny systemu pracy w Ericsson Wzmocnienie morskiego przejścia granicznego w Porcie Gdynia IFK Göteborg pokonuje BK Häcken Rośnie popularność sportów ekstremalnych wśród Polaków