Zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci w Szwecji

Zawieranie małżeństw w Szwecji – zawieranie małżeństw neutralnych płciowo

Na mocy Ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie kodeksu małżeńskiego (SFS 2009:253 – odpowiednik polskiego DzU) Szwecja wprowadziła do swego Kodeksu małżeńskiego z 14 maja 1987 r. (Äktenskapsbalken, SFS 1987:230 z późn. zm.) przepisy, regulujące zawieranie małżeństw neutralnych płciowo. Znowelizowane przepisy, umożliwiające zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci, weszły w życie z dniem 1 maja 2009 r. i zastąpiły obowiązującą od 1995 r. Ustawę o rejestracji związków partnerskich (Lag om registrerad parterskap, SFS 1994:1117).

Zagadnienia związane z zawieraniem małżeństw uregulowane zostały w Dziale Drugim Kodeksu małżeńskiego (Rozdział II-IV), natomiast przepisy regulujące rozwiązywanie małżeństwa zawarte są w Rozdziale V Kodeksu małżeńskiego.

Kodeks małżeński wymienia trzy przeszkody uniemożliwiające zawarcie związku małżeńskiego (Rodz. II §1-3). Małżeństwa nie mogą zawrzeć osoby, które:

– nie ukończyły 18 lat,
– są spokrewnione ze sobą w linii prostej lub są rodzeństwem,
– pozostają w związku małżeńskim lub zarejestrowanym związku partnerskim.

Wymienione wyżej przeszkody prawne do zawarcia małżeństwa na terenie Szwecji obowiązują również w odniesieniu do osób nieposiadających obywatelstwa szwedzkiego i niemieszkających w Szwecji.

Aby zawrzeć związek małżeński w Szwecji, nie jest wymagane spełnienie żadnych formalnych wymogów dotyczących powiązań ze Szwecją – nie trzeba mieć np. prawa pobytu.

Jednakże w przypadku, gdy żadna z osób, zamierzających zawrzeć związek małżeński, nie posiada obywatelstwa szwedzkiego i nie jest zameldowana w Szwecji, zawarcie małżeństwa przez te osoby jest możliwe, tylko pod warunkiem, że jest to zgodne zarówno z prawem szwedzkim, jak i z właściwym prawem państwa, którego osoby te są obywatelami lub w którym posiadają stałe miejsce zamieszkania.

Osoby, zamierzające zawrzeć związek małżeński, zobowiązane są przedłożyć szwedzkiemu urzędowi skarbowemu (szw. Skatteverket), jako właściwemu organowi w sprawach rejestracji stanu cywilnego i badania zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa, zaświadczenia o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa. Zaświadczenia to powinny być wydane przez właściwy organ państwa, którego obywatelami są te osoby lub w którym mają stałe miejsce zamieszkania.

Jeśli w danym państwie nie wydaje się tego rodzaju zaświadczeń, należy przedłożyć zaświadczenie potwierdzające stan cywilny osób zamierzających zawrzeć związek małżeński, jak również zaświadczenie wydane przez właściwy organ o obowiązujących
w danym państwie przepisach, regulujących kwestie związane z zawieraniem związków małżeńskich.

Ponieważ w świetle obowiązujących obecnie w Polsce przepisów zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci nie jest prawnie dopuszczalne, zawarcie małżeństwa w Szwecji przez dwóch/dwie obywateli/-ki Rzeczypospolitej Polskiej, zamieszkałych w Polsce i nieposiadających zameldowania w ewidencji ludności w Szwecji, nie jest obecnie możliwe wobec braku możliwości uzyskania wymaganych prawem szwedzkim zaświadczeń.

Zawarcie małżeństwa przez osoby tej samej płci jest możliwe, mimo że może ono nie wywoływać żadnych skutków prawnych w państwie, które nie uznaje małżeństw jednopłciowych, a w którym mieszka lub którego obywatelem/-ką jest jedna z osób zawierających małżeństwo, jeżeli druga osoba posiada obywatelstwo szwedzkie lub miejsce zamieszkania w Szwecji (wymagane jest zameldowanie w ewidencji ludności Szwecji).

W takim przypadku procedura związana z dopuszczeniem do zawarcia związku małżeńskiego osoby, która nie posiada obywatelstwa szwedzkiego i nie jest zameldowana w Szwecji z obywatelem/-ką Szwecji lub osobą tam zameldowaną wymaga wizyty w szwedzkim urzędzie skarbowym i złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia, stwierdzającego brak przeszkód uniemożliwiających zawarcie związku małżeńskiego na terenie Szwecji. Osoba nieposiadająca obywatelstwa szwedzkiego i niezameldowana w Szwecji powinna do wniosku dołączyć dokumenty potwierdzające jej tożsamość, dane osobowe, obywatelstwo, miejsce zamieszkania i aktualny stan cywilny. Zaświadczenie potwierdzające stan cywilny powinno być wydane przez właściwy organ państwa, w którym osoba ta mieszka lub którego jest obywatelem/-ką.

W zależności od okoliczności mogą być również wymagane inne dokumenty, np. potwierdzające ustanie lub unieważnienie poprzedniego małżeństwa. Dlatego zainteresowane osoby powinny zasięgać szczegółowych informacji bezpośrednio w urzędzie skarbowym, do którego będzie kierowany wniosek. Dane teleadresowe poszczególnych urzędów skarbowych dostępne są na stronie internetowej: www.skatteverket.se

Związek małżeński może być w Szwecji zawarty w formie cywilnej – przed osobą powołaną przez urząd wojewódzki (szw. Länsstyrelsen) lub przed duchownym kościoła lub związku wyznaniowego. Od 1 listopada 2009 r. możliwe jest zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci m.in przed duchownym Kościoła Szwecji i Kościoła liberalnokatolickiego.

Gminy samodzielnie podejmują decyzję o ewentualnym pobieraniu opłat administracyjnych, związanych z udzieleniem ślubu. W wielu gminach nadal nie pobiera się z tego tytułu żadnych opłat, natomiast w innych mogą one wynosić do 1000 SEK.

Rozwiązanie małżeństwa regulują przepisy Rozdz.V. Kodeksu małżeńskiego. Sąd może na zgodne żądanie małżonków rozwiązać związek małżeński. Orzeczenie o rozwodzie może być poprzedzone sześciomiesięcznym okresem do namysłu, jeżeli żądają tego oboje małżonkowie lub jeśli jedno z nich mieszka wspólnie z dzieckiem poniżej 16 lat.

Źródło: Ambasada Szwecji w Warszawie (swedenabroad.com)
Fot: własność redakcji