Prawo pobytowe w Szwecji – warto wiedzieć przed przyjazdem
Przebywając na terytorium Szwecji, należy mieć na uwadze, iż w pełni podlega się miejscowym przepisom prawa cywilnego, karnego i administracyjnego oraz podatkowego. Nieświadomość tego może być przyczyną poważnych komplikacji. Obywatel obcy przebywający w Szwecji, nie tylko ponosi przewidziane tutejszym prawem konsekwencje drobnych wykroczeń lecz także, w przypadku popełnienia czynu karalnego będzie sądzony przed szwedzkim sądem na podstawie tutejszego prawa, zaś ewentualna karę będzie odbywać w miejscowym więzieniu. Lokalne przepisy będą miały również zastosowanie w sprawach regulowanych prawem cywilnym – np. w zakresie stosunków pomiędzy rodzicami i dziećmi zamieszkałymi na terytorium Szwecji. W uzasadnionych miejscowym prawem przypadkach szwedzkie sądy i instytucje mają prawo ingerować w te relacje, o ile stwierdzą zagrożenie dobra dziecka. Fakt, iż rodzice i dziecko są polskimi obywatelami nie odgrywa decydującej roli – kluczowe jest zamieszkiwanie na terytorium Szwecji. W skrajnym przypadku możliwe jest np. czasowe ograniczenie przez miejscowy sąd prawa do opieki nad dzieckiem, odebranie dziecka rodzicom i skierowanie go do rodziny zastępczej.
Zgodnie z przepisami o swobodnym przepływie osób w obrębie Unii Europejskiej, obywatele państw UE mają prawo do pobytu na terenie Szwecji bez konieczności załatwiania formalności związanych z rejestracją pobytu w Urzędzie ds. Migracji (Migrationsverket). Taki wymóg dla pobytu przekraczającego 3 miesiące został zniesiony w maju 2014 r. W praktyce zaostrzeniu uległy natomiast kryteria przyznawania szwedzkiego numeru osobowego (Personnummer – odpowiednika polskiego nr PESEL), który uprawnia m.in. do ubiegania się o pomoc społeczną i bez którego trudno jest załatwić wiele spraw życia codziennego (np. założyć konto w banku, uzyskać abonament na usługi teleinformatyczne itp.).
Uzyskanie Personnummeru wiąże się ze spełnieniem szeregu warunków, takich jak m.in.:
1. posiadanie zatrudnienia lub prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej, albo
2. posiadanie (dla siebie i członków swojej rodziny) wystarczających środków na utrzymanie i pełne ubezpieczenie zdrowotne, umożliwiające pobyt na terenie Szwecji bez konieczności korzystania ze szwedzkich świadczeń socjalnych, albo
3. sytuacja, kiedy głównym celem pobytu w Szwecji jest zdobywanie wykształcenia, łącznie z nauką zawodu w szkole publicznej lub prawnie uznanej szkole prywatnej, albo kształcenie się na uczelni/w zakładzie naukowym, przy równoczesnym spełnieniu przesłanek wymienionych w punkcie 2.
W odniesieniu do sytuacji pobytowej członków najbliższej rodziny należy mieć na uwadze, iż najbliższymi członkami rodziny są – niezależnie od ich obywatelstwa – małżonkowie, konkubenci, dzieci pochodzące z małżeństwa i dzieci pozamałżeńskie (także pasierbowie, pasierbice i dzieci adoptowane), do chwili ukończenia przez nie 21 roku życia, lub powyżej tej granicy, jeżeli pozostają jeszcze na utrzymaniu rodziców, jak również rodzice i teściowie, pod warunkiem zapewnienia im środków na utrzymanie.
W przypadku spełnienia powyższych warunków można złożyć wniosek do Urzędu Skarbowego w sprawie nadania szwedzkiego numeru osobowego – Personnummeru, którego nadanie jest podstawowym warunkiem stabilnego funkcjonowania w tym kraju. W Szwecji nie ma obowiązku meldunkowego, jednakże posiadanie miejsca zamieszkania (adresu) jest jednym ze sposobów sprawdzenia wiarygodności osoby oraz praktycznym warunkiem do rejestracji w Urzędzie Migracyjnym i Skarbowym. Obywatele Polski nabywają po 5-ciu latach nieprzerwanego i legalnego pobytu na terenie Szwecji, niezależnie od dalszego występowania wymaganych przesłanek, prawo do pobytu stałego.
Źródło: Wydział Konsularny Ambasady RP w Sztokholmie (msz.gov.pl)
Fot: własność redakcji